Access the full text.
Sign up today, get DeepDyve free for 14 days.
References for this paper are not available at this time. We will be adding them shortly, thank you for your patience.
210 BOEKBEOORDELINGEN W. BEHNK, Contra Liberum Arbitrium Pro Gratia Dei. Willenslehre und Christuszeugnis bei Luther und ihre Interpretation durch die neuere Lu- therforschung. Eine systematisch-theologiegeschichtliche Untersuchung. P. Lang. Frankfurt am Main/Bern 1982. Europäische Hochschulschriften XXIII, Band 188, ISBN 3 8204 5848 4, 509 blz. Deze studie, oorspronkelijk een dissertatie in Erlangen, behandelt het reeds vele malen bestudeerde thema van de vrije wil, zoals Luther dat in De servo arbitrio uiteenzet. De schrijver levert een systematisch-theologische studie. Zijn uitgang- spunt is, dat Luther niet de menselijke wil als zodanig behandelt, maar de theolo- gische vraag over de verhouding van de menselijke wil tot Gods heilswil. Hij laat zijn studie echter uitlopen op de behandeling van drie cruciale stellingen van Luther, die zijns inziens niet alleen vanuit Gods openbaring, maar ook vanuit de algemeen-menselijke ervaring van gedetermineerd-zijn voortkomen. Het zijn de goddelijke alleenwerkzaamheid, de dubbele praedestinatie en de leer van de ver- borgen God. Het boek is echter niet alleen systematisch van inzet, maar ook theo- logiehistorisch, en dat in een dubbele zin: Behnk behandelt kort de ontwikkeling van Luthers gedachten over de vrijheid van de menselijke wil tot 1525 en hij geeft, veel uitvoeriger, een overzicht van de verschillende interpretatietypen, die de ana- lyse van Luther in de laatste honderd jaar heeft opgeleverd. Alles tezamen is dit een uitgebreid program. De uitvoering daarvan leidt, te meer daar de gave der bondigheid de auteur onthouden is, tot een zeer uitvoerig werkstuk met een omvangrijk notenapparaat, waarin de gehele duitstalige litera- tuur voorkomt. Het boek is door dit alles zeer weinig geconcentreerd, bijna een verzameling van detailstudies. Dit biedt echter het grote voordeel, dat het goed bruikbaar is als gedetailleerd overzicht van de huidige stand van het Luther- onderzöek op dit terrein. Het is ook een begrijpelijk boek. Natuurlijk, de materie is moeilijk en dat leidt als vanzelf tot een zeer geschakeerde behandelingswijze. De auteur slaagt er echter in, de zaak niet moeilijker te maken dan ze is en haar duide- lijk uiteen te zetten. De studie vertoont weinig oorspronkelijkheid, maar het komt mij voor dat deze eigenschap eerder lof dan blaam verdient. Men moet immers wel van zeer goeden huize zijn om in een zo van alle zijden bestudeerde zaak nog iets nieuws te berde te brengen, en in dat geval komt de noviteit toch eerder op het konto van de onderzoeker dan op dat van de onderzochte. Het siert de auteur, dat hij de grenzen van zijn kunnen kent. C. Augustijn BOEKBEOORDELINGEN ERWIN ISERLOH (ed.), Katholische Theologen der Reformationszeit, I-III, Münster: Aschendorff 1984, 1985, 1986 ( =Katholisches Leben und Kirchenreform im Zeitalter der Glaubensspaltung 44-46), ISBN 3-402-03343-7, 3-402-03344-5 en 3-402-03345-3, 132, 136 en 102 pp. De uitgever van deze nog onvoltooide reeks, Erwin Iserloh, is tevens voorzitter van de "Gesellschaft zur Herausgabe des Corpus Catholicorum", die zich een kerk- en dogmahistorisch onderzoek naar de katholieke controverstheologie in de zestiende eeuw ten doel stelt. Voor de publicatie van de op dit terrein verkregen onderzoeksresultaten beschikt de vereniging over drie prestigieuze series, het
Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis (in 2006 continued as Church History and Religious Culture) – Brill
Published: Jan 1, 1987
You can share this free article with as many people as you like with the url below! We hope you enjoy this feature!
Read and print from thousands of top scholarly journals.
Already have an account? Log in
Bookmark this article. You can see your Bookmarks on your DeepDyve Library.
To save an article, log in first, or sign up for a DeepDyve account if you don’t already have one.
Copy and paste the desired citation format or use the link below to download a file formatted for EndNote
Access the full text.
Sign up today, get DeepDyve free for 14 days.
All DeepDyve websites use cookies to improve your online experience. They were placed on your computer when you launched this website. You can change your cookie settings through your browser.